E. Sz.: Witam serdecznie. Cieszę się, że w ferworze zajęć i ubiegłorocznych spotkań na temat Lasów Państwowych znalazł Pan czas. Lasy to nie tylko piękna przyroda, której jesteśmy częścią, którą możemy podziwiać, nie tylko produkcja tlenu przez drzewostan. To także gospodarka leśna oraz działania ochronne terenów leśnych wokół aglomeracji miejskich. Wokół Warszawy obszary leśne podlegają m.in. pod Nadleśnictwo, którego Pan jest przedstawicielem - Drewnica (północno-wschodni teren). W Tygodniku ilustrowanym z kwietnia 1949 r. możemy przeczytać o zatrważającej dewastacji lasów wokół stolicy, po zakończeniu II wojny światowej, cyt.:

 „Szczególnie dotkliwy cios zadały lasom podstołecznym działania wojenne i rabunkowa gospodarka okupanta, które doprowadziły do całkowitej likwidacji drzewostanów rębnych w powiecie warszawskim”. „Jak wynika z zestawienia sporządzonego na dzień 1.X.1948r, najgorzej pod względem stanu lasów przedstawiają się trzy nadleśnictwa państwowe: Jabłonna-Nieporęt, (6), Drewnica (7) i Laski (3), gdzie znaczna część zniszczeń powstała w pierwszym okresie po wojnie z winy okolicznych rabusiów”. W sporządzonym po wojnie elaboracie oszacowania strat wojennych wyrządzonych państwowemu gospodarstwu leśnemu w Nadleśnictwie Drewnica, określono sumarycznie powierzchnię drzewostanów wyrąbanych 2158,58 ha oraz przerąbanych 799,69 ha, na kwotę 9 946 880zł”. 

E. Sz.: Jak obecnie wygląda stan zalesienia w naszym kraju, w tym teren podlegający Lasom Państwowym? 

K.M.: W Polsce mamy 9200.000ha lasów, z czego 7300.000ha to są Lasy Państwowe. Niecałe   2 000.000 stanowią lasy prywatne, które biorąc pod uwagę zajmowane przez nie powierzchnię, też odgrywają znaczenie.  W Unii Europejskiej Lasy Państwowe stanowią największą organizację w całej Wspólnocie zarządzającą lasami należącymi do Skarbu Państwa. Zasobami leśnymi gospodarujemy na 3/4 terenu całego kraju. 

E. Sz.: To ogromny obszar…

K.M.:  Tak. Generalnie lasy chronimy przed zagrożeniami i dbamy o różnorodność biologiczną lasów. Chronimy przed klęskami żywiołowymi, chorobami drzew, zanieczyszczeniami, plagami owadów, skutkami wandalizmu i kłusownictwa oraz przed pożarami. W ten sposób, zapewniamy Polakom bezpieczny sposób korzystania z ich dóbr, bezpieczny sposób zarówno dla nich samych jak i dla samych lasów. Dbamy o to, aby gospodarka leśna dostarczała na rynek uniwersalnego surowca jakim jest drewno.  Ważne jest też prowadzenie jej zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, uwzględniając wszystkie funkcje jakie pełnią lasy w oparciu o międzynarodowe certyfikaty. 

 

E. Sz.: Kiedy mamy na myśli funkcje lasu, zwykle myślimy o jego funkcji rekreacyjnej, zdrowotnej. A przecież las pełni też wiele innych funkcji…

K.M.: Oczywiście. Las pełni poza funkcją rekreacyjną i zdrowotną również funkcje: społeczną, ochronną - odnośnie wody, gleby i powietrza. Zacznijmy może od lasów wodochronnych (wodochronne = przeciwpowodziowe). Funkcja wodochronna lasów polega przede wszystkim na ochronie źródlisk, brzegów, jezior, rzek przed rozmywaniem się i osuwaniem się, a wody przed zanieczyszczeniem. Retencjonując wody stabilizujemy przepływ wód i zatrzymujemy ją w środowisku. Drzewostany wodochronne występują wokół źródeł, wzdłuż rzek, potoków, kanałów, jezior oraz na wododziałach. Lasy Państwowe opracowały wewnętrzne przepisy, w których to można dokonać regulacji pozostawionego drzewostanu poprzez cięcia pielęgnacyjne i odnowieniowe.    Kolejna kategoria lasów to drzewostany o funkcji glebochronnej. Na terenie nizinnym, w tym Nadleśnictwa Drewnica, odgrywa ona mniejsza rolę niż w terenach górskich. Tam, dzięki takim drzewostanom, nie dochodzi do erozji gleby, a w konsekwencji do osuwisk.  Następną grupą drzewostanów są lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności kraju – tereny potocznie zwane poligonem wojskowym. Mają one strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego.  Na terenie Nadleśnictwa Drewnica zlokalizowany jest „poligon” w Rembertowie, który obejmuje obszar między Zielonką, Rembertowem, Okuniewem a Sulejówkiem o powierzchni blisko 6.000 ha. Jest to teren historyczny, który pamięta czasy sięgające czasów carskich (ok. 1889r).   

E. Sz.: Wrócę na chwilę do funkcji wodochronnej lasu, w nawiązaniu do wydarzeń powodziowych na południu Polski, jesienią ubiegłego roku…

K.M.:  Swego czasu, w mediach, w sieci, krążyły komentarze sugerujące, że współwinnymi powodzi na Dolnym Śląsku są… leśnicy. Takie oskarżenia pojawiły się po raz pierwszy, choć powodzie dotykają Polskę regularnie. W XX wieku nawiedziło nasz kraj 14 większych podtopień, w XIX wieku – 7, w okresie nowożytnym historycy odnotowali 13 takich kataklizmów, a w średniowieczu 15. Należy też pamiętać, o specyfice terenów górskich. Część górskich szczytów, np. Śnieżnika, to gołoborza, po których woda spływa równie bezproblemowo, jak po asfaltowych drogach czy uregulowanymi i wybetonowanymi korytami rzek. Leśnicy od lat prowadzą wiele działań zwiększających zatrzymywanie wody przez lasy, o czym świadczy chociażby omówiona wyżej funkcja wodochronna. Niezależnie, realizowanych jest wiele inwestycji zmierzających do poprawy sytuacji, np. wodospusty. Wznoszone poprzecznie wzniesienia tworzone na leśnych drogach przypominają progi zwalniające. Sprawiają one, że woda, zamiast spływać drogą w dół, rozlewa się po jej bokach. Pełnią one jednocześnie funkcje antyerozyjne – ograniczają niszczenie nawierzchni drogi czy szlaku oraz retencyjne – spowalniają spływ powierzchniowy i sprzyjają jak najdłuższemu zatrzymaniu wody w lesie. Innego rodzaju zastosowane rozwiązanie, to zbiornik suchy, typu szczelinowego oraz wszelkie zbiorniki retencyjne, które mają za zadanie magazynowanie nadmiaru wody. Przy czym nie można zapominać, że wszelkie działania Lasów Państwowych stanowią własną ich inicjatywę, od ponad 20 lat w ramach tzw. małej retencji oddano ponad 12 tys. obiektów za kwotę 914 mln zł, co pozwoliło na zmagazynowanie ok. 52 mln m³ wody. 

E. Sz.: Z drugiej strony, funkcja wodochłonna drzewostanu pełni także rolę przysłowiowej „gąbki”?

K. M.: W ostatnich latach obserwujemy obniżanie się poziomu wód gruntowych. Mamy problem z suszą. Nie omija on Dolnego Śląska, a wręcz jest tam szczególnie nasilony. Gdy gleba jest bardzo sucha i jej cząstki są otoczone powietrzem, staje się ona hydrofobowa, tzn. woda, zamiast wsiąkać w nią, tylko prześlizguje się po jej powierzchni i spływa w dół. Dopiero umiarkowane, długotrwałe opady sprawiają, że wilgoć zwiększa przyczepność wody do cząstek gleby. Wówczas staje się ona bardziej rozluźniona i jest w stanie wchłonąć więcej wody, co możemy zaobserwować chociażby w naszych przydomowych ogródkach. 

E. Sz.: Nie zmienia to jednak faktu, że drzewostan w połączeniu z terenami bagiennymi magazynuje wodę. Dzięki temu las może przetrwać.

K.M.: Zgadza się. 

 

E. Sz.: Czy ilość tlenu produkowanego przez jedno drzewo i tym samy organicznie emisji Co2 do atmosfery zależy od gatunku, z którego ono pochodzi? 

K.M.: Nie przeczę. Ma to znaczenie dla ograniczenie emisji Co2. 

E. Sz.: Podobno 1 drzewo produkuje tlen dla 5 osób, czy to prawda Panie Rzeczniku?

K.M.: Generalnie dużo zależy od fazy rozwojowej drzewostanu, co przyczynia się do pochłanialności Co2 i produkcji tlenu.  Z badań wynika - mam tutaj ze sobą taką infografikę - że 80% sumarycznego węgla zmagazynowane jest w glebie, w lasach, i około 40 % zmagazynowane jest w podziemnej części drzewa, tj. w systemie korzennym drzewostanu leśnego. Samo drewno w 50% składa się z węgla, w 44% z tlenu i wodoru. Na pniu węgiel produkowany jest głównie w drewnie. Z kolei, na pień przypada 66% biomasy, zaś pniaki i korzenie to 14% magazynowanego dwutlenku węgla. Dzięki pochłanianiu węgla drzewa rosną na grubość i wysokość. Przy czym, wielkość przyrostu drzewa zależy od wielu czynników, m.in. klimatu, warunków środowiskowych. Istotne znaczenie ma tez gatunek drzewa.  

E. Sz.: Jakie w tej mierze znaczenie mają nowe nasadzenia oraz szkółki leśne podczas tworzenia planów urządzenia lasów?

K.M.: Odgrywają wielką rolę, gdyż to właśnie drzewa młode pochłaniają najwięcej dwutlenku węgla, ponieważ tempo wzrostu tych nasadzeń jest najbardziej intensywne.  

E. Sz.: Czy regulacja drzewostanu ma jakiś związek z sezonową obecnością kornika ostro zębnego lub innych szkodników/pasożytów? 

K.M.:  Regulacja drzewostanu, inaczej mówiąc pozyskiwanie drewna, ma z jednej strony na celu zaspokojenie oczekiwań społecznych. Wielu społeczników nie zdaje sobie sprawy, że  drewno ma aż, 30.000, różnych zastosowań (papier higieniczny, meblarstwo); lubimy otaczać się drewnem. Z drugie strony, warto pamiętać, że są to regulacje kontrolowane na podobnym poziomie. Dotyczą one tylko drzewostanu zaatakowanego przez chociażby takiego szkodnika, jak kornik ostrozębny. W ostatnich latach drzewostan atakowany jest też z większą intensywnością przez półpasożyta – jemiołę, która atakuje też drzewa iglaste. Jest to wynikowa zmian klimatu, jego ocieplenia. Jemioła, przy pomocy ssawek i korzeni przylega do danego drzewa, wysysa z niego soki i drzewo umiera. Brak zimy sprawia, że jemioła nie przemarza, mogąc się rozwijać, jednocześnie osłabiając drzewo, które jest w stanie zimowego spoczynku.  

E. Sz.: Czy w tym względzie nie są pomocne pułapki feromonowe?

K.M.: Pułapki  feromonowe, charakterystyczne plastikowe pojemniczki spotykane w lasach, służą kontroli danej populacji szkodników, najczęściej w naszych podwarszawskich lasach możemy spotkać pułapki kontrolne na motyle brudnicy mniszki.  W przypadku zwiększonej populacji stosowane są w ostateczności opryski (środki biologiczne nie chemiczne). 

E. Sz.: Biorąc powyższe pod uwagę, jak należy rozumieć wiodącą funkcje społeczną lasów, w tym lasów państwowych?

K.M.: Kierownictwo Lasów Lasy Państwowych, podejmując szereg działań w kierunku   usystematyzowania problemu lasów wokół dużych miast, wskazało na potrzebę wyznaczania takich terenów oraz modyfikowania zasad ich zagospodarowania. Zarządzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, które weszło w życie z dniem 01.09.2024.r., ustalono wytyczanie nowej kategorii lasów.  

E. Sz.: Co dają te Wytyczne?

K.M.: Dzięki takiemu podejściu, będzie to proces, a nie zmiana rewolucyjna uwzględniająca ww. Wytyczne, na etapie tworzenia 10-letnich planów urządzenia lasu dla Nadleśnictwa. Na etapie tworzenia planu można wypracować takie rozwiązania, które zadowolą wszystkich związanych z zapewnieniem właściwej gospodarki leśnej. Warto też zaznaczyć, iż rozwiązania te będą miały swoją rangę, gdyż każdy plan jest zatwierdzany na poziomie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.  

 

E. Sz.: Czyli znaczący jest ten okres 10 lat, by móc wprowadzać nowe zmiany?

K.M.:  Nie. Nadleśnictwa nie będą musiały czekać, aż obecne plany wygasną, z określeniem nowych granic tych terenów. W ostatecznym rozrachunku, na etapie tworzenia planu urządzenia lasu, mogą powstawać tzw. zespoły lokalnej współpracy.  Poza tym, na etapie tworzenia planu można będzie wyodrębnić tzw. gospodarstwa specjalne, czyli wydzieloną grupę lasów, dla których wskazane zostaną odrębne reguły zagospodarowania. Z kolei tam, gdzie lasy są wyjątkowo chętnie odwiedzane, możliwy będzie dodatkowy podział na strefę intensywnego oddziaływania (wytyczne obligatoryjne) i strefę zrównoważonego oddziaływania (gdzie wytyczne będą fakultatywne). Wytyczanie obszarów nie będzie schematyczne (np. odległość od granic miasta itp.). Również nie w każdym nadleśnictwie zaistnieje potrzeba ich wytyczenia. Priorytetem w tych lasach ma być: trwałość, bezpieczeństwo odwiedzających (pożarowe, upadki martwych drzew) oraz utrzymanie walorów krajobrazowych i zintensyfikowanie zagospodarowania turystycznego, a także promocja tych terenów. 

E. Sz.:  Jakie będą obowiązywać zasady gospodarki leśnej na tych terenach? 

K.M.: Przede wszystkim jak najbardziej elastyczne podejście do kwestii zagospodarowania, sprowadzające się wręcz do myślenia kategoriami pojedynczych drzew i ich grup. Uwzględniając różnorodny charakter potrzeb społecznych istotne będzie: ograniczenie stosowania zrębów zupełnych i preferowanie rębni złożonych (długotrwała przemiana pokoleń, nie skutkująca jednorazowym odsłanianiem powierzchni), zabiegi gospodarcze nakierowane na poprawę stanu zdrowotnego i zróżnicowanie struktury, nacisk na odnowienia naturalne, terminy wykonywania prac w okresie minimalnego ruchu rekreacyjnego. 

E. Sz.:  A głos społeczeństw w tej sprawie?  

K.M.: Oczywiście, ważna też będzie współpraca z samorządami, społecznościami lokalnymi oraz informacja i konsultacje społeczne. Warto też dodać, że lasy te nie będą pełnić roli parków podmiejskich czy niedostępnych dla rekreacji rezerwatów. Przeciwnie. Nadal będą realizowane prace leśne, ale w sposób jak najbardziej zindywidualizowany. W tej kategorii lasów będziemy ujmować: lasy intensywnie użytkowane rekreacyjnie, tereny leśne w bezpośrednim sąsiedztwie ośrodków wypoczynkowych oraz lasy uzdrowiskowe, w strefach A i B (w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych). 

E. Sz.:  Spotkania zespołu ds. lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół miasta Warszawa, na terenie nadleśnictwa Drewnica, które miały miejsca m. in.  w dniach 24.09.2024 r. i 01.10.2024 r. z udziałem władz województwa mazowieckiego, władz samorządowych i organizacji społecznych, pokazały, w jak szerokim aspekcie można przedstawić to zagadnienie…

K.M.: Tak. Spotkania lokalnego Zespołu dla określenia wiodącej funkcji społecznej lasów wokół miasta stołecznego Warszawa, dotyczące nadleśnictwa Drewnica były przełomowe. Spotkanie zorganizowane zostało przez fundację FINKTAK, z udziałem władz województwa mazowieckiego, Regionalnej Dyrekcji Lasów w Warszawie, nadleśnictwa m. in.  Drewnica, Jabłonna, Instytutu Badawczego organizacji samorządowych i społecznych, Departamentu Myślistwa i Łowiectwa, Inicjatywy cenne lasy Rembertowsko - Okuniewskie, Porozumienie Inicjatyw Lasów Chojnowskich, Stowarzyszenie Las Bagno Rzeka. 

E. Sz.: Jak duży obszar zajmuje Państwa Nadleśnictwo? Ile jest rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, terenów ochronnych itp.?  

KM.: Obszar Nadleśnictwa Drewnica obejmuje na terenie województwa mazowieckiego 4 powiaty, 14 gmin i 4 dzielnice m.st.  Warszawy.  Obszar leśny to teren obrębu: Drewnica, Tłuszcz i Zielonka - od Wisły do rzeki Bug i miasto Wyszków; w tym: 11 leśnictw, HZ Zielonka, 9 rezerwatów – w tym nowo utworzony „Fidest” o pow. 270 ha, 1 park krajobrazowy, 19 obszarów ochronnych, 9 - obszarów natura 2000, 1 zespół przyrodniczo krajobrazowy, w tym -2100 ha lasy wodochronne, 223 ha glebochronne.  

E. Sz.: Jaka jest szansa na stworzenie jako terenów chronionych poszczególnych obszarów nadleśnictwa Drewnica, w stosunku do terenów leśnych ogólnodostępnych? Mam tutaj na myśli: Michałow, Zawiesiuchy, Pustelnik, lasy wodochronne, lasy wokół Wyszkowa, Rezerwat Dębina, Lasy mareckie i lasy Dwernickie Bagno Jacka, Wyszków i lasy wokół? Analogicznie, czy zostaną zachowane dotychczasowe rezerwaty przyrody oraz czy zostanie zwiększony ich obszar i powstaną nowe wokół aglomeracji miejskich?

K.M.: Tak. Oczywiście. Z okazji 100-lecia Lasów Państwowych, które obchodziliśmy w tamtym roku, planowane jest utworzenie 100 nowych rezerwatów przyrody na terenie całego kraju, w tym naszego Nadleśnictwa. W ramach obchodów został utworzony Rezerwat FIDEST. Powiem więcej, jeśli nie ma możliwości powiększenia rezerwatu, tworzy się tzw. otuliny.  

E. Sz.: W czasie spotkań została też poruszona kwestia siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym dla UE…

K.M.: Tak.  Zostały określone tzw. Kategorie, np.:  Społ. 1., do której zaliczają się bagna, torfowiska, łęgi wierzbowe, olszowe, jesionowe, topolowe (torfowe), bory chrobotkowe  – bez runa, ciepłolubne dąbrowy, których ogółem w nadleśnictwie jest 350 ha. Warto w tym miejscu nadmienić, że po II Wojnie Światowej lesistość w Naszym kraju wynosiła 20 %, a obecnie utrzymuje się na poziomie 30%. Z tym, że istnieje pewne zagrożenie dla tych powojennych drzewostanów, które osiągają ustalony wiek rębności.  Ten fakt stawia nowe wyzwania przed leśnikami.   

E. Sz.: W zakresie tej Kategorii określono dane kryteria…

K.M.:  Zgadza się. Kryteria te to m.in.:  S 1 – lasy kluczowe, do której zaliczają się lasy o funkcji społecznej – znaczące kulturowo, społecznie, przyrodniczo, edukacyjnie i religijnie oraz religijno – historycznie; S 2- lasy użytkowane turystycznie, rekreacyjne; S 3 - tereny leśne w sąsiedztwie ośrodków wypoczynkowych, Spa, campingów, sanatoriów itp.; S 4 - lasy położone w sąsiedztwie zwartej zabudowy, szczególnie, wokół miast o wiodącej funkcji społecznej; S 5 - lasy uzdrowiskowe, lub użytkowane w celach zdrowotnych, S 6 - obszary wykorzystywane ze względu na ochronę ekosystemu, estetykę, filtrację powietrza, zgłaszane przez lokalną społeczność; S7-lasy stanowiące „zbiorniki wodne” zapatrujące w wodę, na podstawie Prawa Wodnego.   

E. Sz.: Do pierwszej z wymienionych kategorii S 1 zaliczają się siedliska przyrodnicze.

K.M: Tak.  Siedlisko przyrodnicze. Jest to pojęcie wprowadzone przez Prawo Unii Europejskiej w ramach obszarów Natura 2000. Dotyczy ono terenów szczególnie cennych obszarów lądowych lub morskich o określonych cechach przyrodniczych, na których, występują cenne dla Wspólnoty i środowiska naturalnego gatunki zwierząt i roślin. Środowisko przyrodnicze, za którego ochronę Unia Europejska ponosi szczególną odpowiedzialność, z powodu wielkości jego zasięgu terytorialnego obejmującego dane państwa Unii. Tyle definicja.  Na terenie Nadleśnictwa Drewnica z 15000 ha powierzchni lasów, 1350ha stanowią siedliska przyrodnicze.  

E. Sz.: Czyli jest to spory obszar biorąc pod uwagę ogólną wielkość terenu?

K.M: Tak.  

 

E. Sz.:  Chciałabym na chwilę wrócić do lesistości. Czy to prawda, że obecnie sosna jako gatunek jest zagrożona? 

K.M:  Nie. Bardziej zagrożonym, ze względu na zmiany klimatu, jest jesion wyniosły. Aczkolwiek – są fragmenty lasu, gdzie się utrzymuje.. Instytut Badawczy Leśnictwa, bada te uwarunkowania.  

E. Sz.: Oczywiście uwzględniając tereny chronione nie można zapominać o pasach przeciwpożarowych… Ze spotkania wynika, że tereny Państwa Nadleśnictwa objęte zostały pierwszą kategorią zagrożenia pożarowego. Ale dzięki szeroko zakrojonym działaniom, w tym edukacyjnym, spada liczba pożarów…?

K.M.: Tak. Rzeczywiście. Lasy na Naszym terenie, pod względem pożarowym, zostały zaliczone do najwyższej kategorii zagrożenia pożarowego. Przy okazji tego pytania można zadać pytanie uzupełniające - „Czym różni się kategoria zagrożenia pożarowego od stopnia zagrożenia pożarowego?”.  Już wyjaśniam. Otóż kategoria zagrożenia pożarowego uzgadniana jest raz na 10 lat, podczas sporządzania planu urządzenia lasu to tzw. „Biblia leśna”, podpisana, przez Ministra Środowiska i Klimatu. W Wytycznych tych, opisany zostaje las łącznie z funkcjami ochronnymi, z planem oddziaływania na środowisko, a także z planem ochrony przyrody. Ustalane zostają też, aktualne przepisy przeciwpożarowe, uwzględniające różne składowe np.: sprzęt do gaszenia pożarów, zaopatrzenie w wodę, więcej dróg dojazdowych do miejsca pożaru itp.  

E. Sz.:  Rozumiem, że taka kategoria po 10 latach jest aktualizowana, tworzona kolejna, na kolejne 10 lat, a co za tym idzie ustalane są nowe przepisy przeciwpożarowe?

K.M.: Tak.  Natomiast stopień zagrożenia lasu ustalany jest codziennie, w trackie „sezonu pożarowego”, o godzinie 9.00 i 13.00 - dwa razy dziennie w okresie od marca do października. 

E. Sz.: Czyli rozumem, że prowadzone są określone kontrole, w tym zakresie?

K.M.: To nie są kontrole, tylko w tych godzinach prowadzone są pomiary przez Leśne Stacje Meteo, które zbierają dane dotyczące m.in. wilgotności ściółki leśnej, wilgotności powietrza, kierunku wiatru, temperatury powietrza, które następnie są Nam przekazywane w postaci ustalonego stopnia zagrożenia w 4 stopniowej skali od 0 do 3, przy czym stopień 3 jest określany jako zagrożenie katastrofalne, gdzie wilgotność ścioły spada poniżej 10%. 

E. Sz.: W ramach ochrony przeciwpożarowej tworzone są też pasy przeciwpożarowe…

K.M.: Zgadza się. Na podstawie rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska, dotyczącego pasów przeciwpożarowych wiadomo, gdzie te pasy powinny być tworzone. Najbardziej popularnym pasem jest typu A o szerokości 30 m, najczęściej zlokalizowany wzdłuż dróg publicznych, oczyszczony, z materiału łatwopalnego.  Kolejnym typem jest pas typu B oczyszczony analogicznie jak pas typu A z wyoranymi dodatkowo bruzdami do gleby mineralnej o szerokości 2 m.  Najczęściej zlokalizowany jest on jest wzdłuż np.: zakładów przemysłowych czy parkingów leśnych. Modyfikację pasu typu B stanowi pas typu BK wykonywany wzdłuż linii kolejowych. Usytuowanie tych ostatnich pasów jest uzasadnione przypadkami wystąpienia pożarów, w wyniku np.: zablokowania hamulców w pociągu. W upalne dni może wtedy dojść do powstania iskier i o pożar nietrudno.  

E. Sz.: To mi przypomniało o apelach leśników, w okresie suszy, by zachować szczególną ostrożność podczas pobytu w lesie, w tym, aby nie wjeżdżać samochodem do lasu. 

K.M.: Zgadza się. Rozgrzany katalizator tłumika w kontakcie z suchą ściółką, też może być przyczyną pożaru. Korzystajmy z naszych lasów, w sposób odpowiedzialny. 

E. Sz.: Jednak dane statystyczne napawają optymizmem - 30 pożarów rocznie na obszarze 30 ha, co stanowi obniżenie ilości pożarów na powierzchni łącznej lasów 14,76ha, w stosunku do poprzednich lat, kiedy było 46 pożarów na obszarze 11 ha.

K.M.:  Tak. To dość optymistyczne dane. 

E. Sz.: A pasy ze słupami wysokiego napięcia?

K. M.:  Mówi Pani o gruncie pod liniami energetycznymi?

E. Sz.: Tak.

K. M.:  Są to grunty dzierżawione przez firmy energetyczne. W tym przypadku chodzi o właściwe utrzymanie infrastruktury energetycznej, tzn. by drzewa i krzewy pod liniami energetycznymi nie zahaczał o przewody. 

E. Sz.: Ciekawa jestem, czy poza powszechną dziś edukacją ekologiczną, zapadły podczas spotkań też i inne istotne decyzje odnośnie postępowania wobec osób, które nadal zostawiają odpady/śmieci w lasach? Kary za pozostawianie śmieci na terenach leśnych, zgodnie z przepisami (Art. 162: §1- §4 Kodeks wykroczeń z dnia 20 maja 1971 r. (tj. Dz. U. z 2023 r. poz.2119) wzrosły. Kwestią do rozstrzygnięcia pozostaje ich egzekwowanie…

K.M.: To nie było tematem omawianych spotkań dotyczących funkcji społecznej lasów… 

E. Sz.: Ale wspominano na ten temat, w kontekście właśnie wiodącej funkcji społecznej lasów miejskich, chociażby o, problemie dzikich wysypisk śmieci …

K.M.: Tak. Wspomniano. Oczywiście, nadal temat odpadów komunalnych, dzikich składowisk jest aktualny, lecz na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, sytuacja uległa poprawie. Sadzę, że   jest to efekt prowadzonych działań, m.in. działań edukacyjnych dla szkół, medialnych, w tym zakresie. Lasy Państwowe organizują i wspierają akcje, wypływające z lokalnej inicjatywy mieszańców, dotyczące m.in.  sprzątania lasów i rzek. W Naszym Nadleśnictwie uczestniczymy chociażby w akcji - „Czyste Marki”.  

E. Sz.: Dziękuję za poświęcony przez Pana czas. Oby lasy pozostały domem dla zwierząt leśnych, całej   przyrody, a my je w tych domach odwiedzali, z szacunkiem takim samym, jaki oczekujemy od gościa w naszym domu.  Oby nasze ludzkie działania przyczyniły się do jej ratowania. Jeszcze jest co ratować, jeszcze - parafrazując słowa piosenki Wojciecha Młynarskiego - „w zielone gramy”.

Autorem wszystkich powyższych zdjęć jest Krzysztof Mirecki.